تبادل
لینک هوشمند
سند حدیث: عدهای از محققان حدیث مزبور را بی اعتبار سند دانسته، عدهای آن را مسکوت گذاشته و نفیا و اثباتا درباره آن سخنی نگفته آند، و گروه سوم آن را پذیرفته و با توجه به کثرت نقل واستفاضه حدیث در کتب اهل سنت وتشیع آن را از نظر سند صحیح دانسته.(سبحانی، جعفر، بحوث فی الملل والنحل، ج1ص23؛)
ولی طبق تحقیق نگارنده راویان این حدیث به طریق ذیل میباشند: 1- عباس به محمد بن حاتم بن واقد الدوری متوفی 271. امام نسائی در بارهاش میگوید: ثقة. و ابن حجر در تقریب و ذهبی در کاشف میگویند: ثقة حافظ. وابو حاتم رازی میگوید: صدوق.2- ثابت بن محمد الشیبانی متوفی 215. ابو حاتم رازی در بارهاش مینگارد:"ازهد من لقیته ثلاثة فذکر منهم ثابت بن محمد الزاهد وهو صدوق" و ذهبی در کاشف هم صدوق دانسته است.3 - سفیان بن سعید بن مسروق الثوری متوفی 161. ابن حجر در تقریب میگوید: ثقة حافظ فقیه عابد امام حجة وکان ربما دلس. 4- عبد الرحمان بن زیاد بن انعم بن منبه الافریقی متوفی 156. وعبد الله بن یزید المعافری. ابن حجر در تقریب وذهبی در کاشف میگویند: ثقة. وامام ابن حبان در کتاب الثقات آورده است. (برای مطالعه بیشتر به مکتبه الجامع للحدیث النبوی مراجعه شود)
ودرصحیح سنن ترمذی شیخ ناصر الدین البانی این روایت را به طور مجموع حسن دانسته است.( ترمذي، أبو عيسى محمد بن عيسى السلمي، سنن الترمذي،تحقيق: أحمد محمد شاكر، ج5 ص26، رقم2641، باب افتراق الامة، دار إحياء التراث العربي – بيروت،بی تا؛) بدین جهت باید به بررسی مفاد ومدلول آن پرداخت که با بحث بعدی روشن خواهد شد .
کدام فرقها ودر چه وقت: نخستین سؤالی که در مورد مدلول حدیث مزبور مطرح میشود این است که مقصود از فرق هفتاد وسه گانه کدام یک از فرقههای اسلامی است؟ آگر مقصود فرق اصلی ومحوری باشد، تعداد آنها کمتر است وآگر مقصود انشعابات وشاخها باشد تعداد آنها بیش از هفتاد و سه فرقه است.
به این سؤال پاسخهای گوناگون داده شده است که چند نمونه آز ان یاداور میشوم. الف- مقصود از هفتاد کثرت است همان گونه که مقصود از آیه 80 سوره توبه (ان تستغفر لهم سبعین مرة) کثرت است. ولی حقیقت این است که چنین توجیه در روایت سازگار نیست، زیرا سیاق روایت تعداد فرقههای یهود و نصاری را با رقم 71 و 72 نام میبرد و رقم 73 در باره فرقههای اسلامی یادآور میشود حتما مقصدی دارد.(صدری، محمد فاضل، عوامل فرقه گرایی در اسلام،ص4، طهران، 1388؛) ب- رقم یاد شده در طول حیات امت اسلامی متحقق میشود. بدین صورت که در هر قرن فرقه ظاهر گردد.آن گاه در همان فرقه انشعاباتی پدید میآید ودر نتیجه 73 فرقه اصلی ومحوری پدیدار گردد.( (سبحانی، جعفر، بحوث فی الملل والنحل، ج1ص35؛) ج- امام غزالی میگوید: روایت متعلق به آخرت است یعنی در اخرت امت بر هفتاد و سه فرقه تقسیم میشود هفتاد و دو فرقه اهل نجات ویک اهل ضلالت وآتش است.
اما مساءله مهم در حديث مذكور، يافتن فرقه ناجيه و ملاك نجات يافتن آن است كه بین علماء اختلاف نظر وجود دارد اهل تشیع میگوید: پيامبر اكرم rدر احاديث متعدد همچون حديث ثقلين وحديث غدير و... آن را به روشنى مشخص فرموده اند.که(ما نحن علیه الیوم واهل البیت) مراد است..( شيرازي، سيد محمد موسوي سلطان الواعظين، الفرقة الناجية، مكتبة الأمين،2002م؛)
اهل سنت میگوید: در خود روایت از رسول الله rسؤال شد رسول الله rدر پاسخ گفت: ما أنا عليه وأصحابي.( ترمذي، أبو عيسى محمد بن عيسى السلمي، سنن الترمذي، تحقيق: إبراهيم عطوة، ج5 ص26، رقم 2641، دار إحياء التراث العربي بيروت، بی تا؛) و أبو الفرج، جمال الدين بغدادي، تلبيس إبليس ص7 ؛ و رشید، محمد رضا، تفسیر المنار، ج8، ص221، 222.؛ اما قول متفق بین شیعه وسنی این است که مراد (جماعت) یعنی جمیع مسلمانان است.(الدرّ المنثور ج2 ص62، والخصال، صدوق، أبى جعفر محمد بن علي بن الحسين بن بابويه القمى، باب السبعين وما فوقه رقم الحديث 11، وشیخ صدوق در توضیح این حدیث میگوید: الجماعة أهل الحقّ وإن قلّوا ، وقد روي عن النبيّrأنّه قال: المؤمن وحده حجّة والمؤمن وحده جماعة)
وشهرستانی در ملل ونحل ج1ص38-39 جماعت را به اتفاق مردم بر شریعت وسنت تفسیر کرده است.
وبنده میگویم که مراد از ناجیه کسانی هستند که کتاب وسنت را می پذیرند وطبق دستوراتش رفتار وزندگی میکند.پس تمام فرق که در ذیل پرچم اسلام زندگی میکنند دربرمیگیرد. واین توجیه بر اساس روایت که رسول الله rمیفرماید: (تَرَكْتُ فِيكُمْ أَمْرَيْنِ، لَنْ تَضِلُّوا مَا تَمَسَكْتُمْ بِهِمَا : كِتَابَ اللَّهِ، وَسُنَّةَ نَبِيِّهِ)(مدنی، مالك بن أنس بن مالك بن عامر،ج5 ص371، باب النهی عن القول بالقدر) طبق قاعده الحدیث یفسر بعضه بعضا. والسلام علیکم ورحمت الله وبرکاته.
ای محقیق شما که ازنیروخاصی برای ادامه دادن برهرمطلب دلخواه تان هستید.
نظرات شما عزیزان:
.: Weblog Themes By Pichak :.